İlk olarak Amerika'da uygulanmaya başlanan akreditasyon süreci, ülkelerin yapısına, kültürlerine, ihtiyaçlarına göre şekillenen bir süreçtir. Dünyadaki birçok ülke akreditasyon sürecinde Amerika'da yapılan uygulamaları örnek almaktadır.
Akademik kalitenin arttırılması ve özellikle yükseköğrenim kurumlarının topluma hesap verebilirliklerinin sağlanması, bir mesleğe yönelik eğitim standartlarının yükseltilmesi, öğrencilerin bir kurumdan diğerine geçişlerini kolaylaştırmak gibi amaçlarla ortaya çıkan akreditasyon kavramı, kendi kendini değerlendirme, denetleme, kalite güvencesi gibi anlamlar taşısa da, bunlar ve benzeri birçok kavramlarla birebir aynı anlama gelmemektedir ancak birçok ülke akreditasyon sürecini bu ve benzeri kavramlarla ifade ettiği söylenebilir.
Günümüzde özellikle küreselleşme sonucu eğitimin sınırların ötesine taşınması ülkelerinin eğitim faaliyetlerini diğer ülkelerdeki eğitim faaliyetleri ile karşılaştırmasına neden olmakta dolayısıyla akreditasyon ülkeler için bir ihtiyaç haline gelmektedir.
Yüksek öğrenimde akreditasyon, akademik kalitenin iyileştirilmesi ve devletin hesap verebilirliğinin değerlendirilmesine dayalı bir süreç olarak tanımlanabilir. Bir kurumun veya bir akademik programın akreditasyonu üç önemli faaliyet içermektedir:
Akademik kalitenin arttırılması ve özellikle yükseköğrenim kurumlarının topluma hesap verebilirliklerinin sağlanması, bir mesleğe yönelik eğitim standartlarının yükseltilmesi, öğrencilerin bir kurumdan diğerine geçişlerini kolaylaştırmak gibi amaçlarla ortaya çıkan akreditasyon kavramı, kendi kendini değerlendirme, denetleme, kalite güvencesi gibi anlamlar taşısa da, bunlar ve benzeri birçok kavramlarla birebir aynı anlama gelmemektedir ancak birçok ülke akreditasyon sürecini bu ve benzeri kavramlarla ifade ettiği söylenebilir.
Günümüzde özellikle küreselleşme sonucu eğitimin sınırların ötesine taşınması ülkelerinin eğitim faaliyetlerini diğer ülkelerdeki eğitim faaliyetleri ile karşılaştırmasına neden olmakta dolayısıyla akreditasyon ülkeler için bir ihtiyaç haline gelmektedir.
Yüksek öğrenimde akreditasyon, akademik kalitenin iyileştirilmesi ve devletin hesap verebilirliğinin değerlendirilmesine dayalı bir süreç olarak tanımlanabilir. Bir kurumun veya bir akademik programın akreditasyonu üç önemli faaliyet içermektedir:
1. Öğretim elemanları, yöneticiler ve akademik programda veya kurumda çalışan personel, akreditasyon ortaklığının beklentilerinden oluşan bir kılavuzu kullanarak bir çalışma oluşturur.
2. Akreditasyon ortaklığı tarafından seçilen bir ekip bulguları gözden geçirir, kampüsü ziyaret ederek öğretim elemanları ve personelle görüşür ve akreditasyon ortaklığı komisyonuna tavsiye niteliğinde bir değerlendirme yaparak rapor yazar.
3. Kalite ve bütünlük hakkındaki bir dizi beklentilerin rehberliğinde komisyon ( aynı alanda çalışan öğretim elemanları ve uzmanlardan oluşan bir grup) bulguları ve tavsiyeleri gözden geçirir, bir karar verir ve bu kararı kurumla ve uygunsa diğerleriyle paylaşır.
Akreditasyon hem kendi kendilerini hem de meslektaşların değerlendirmelerini içermektedir. Çünkü akreditasyon kurumun öğretim elemanları veya akredite edilen akademik programın kendi çalışması ile başlar, başka bir kurumdan meslektaşlar bu çalışmayı gözden geçirir, programın kalitesine değer biçmek için ek bulgular toplanır. Komisyon bir yargıya varmadan önce program veya kurumun akademik kalitesini anlamaya çalışır. Kamuoyuna duyuru hesap verilebilirliği göstermektedir.
Yükseköğrenimde Akreditasyonun Belirleyici Özellikleri
- Akreditasyon, bir dizi beklentiye (standart, kriter) karşılık bir kurumun/programın etkinliği ve ve kalitesine karar vermeyi gerektirmektedir.
- Akreditasyon, devlete ve/veya düzenlemelere, kanunlara uygunluğun aksine devlete ait olmayan bir kendi kendini düzenleme biçimidir.
- Akreditasyon, kurumun veya programın misyonu, tarihi ve amacına dayanmaktadır.
- Akreditasyon, kurumların ve programların farklı olduğuna ve anatomisine saygı göstermekte ve doğruluğunu kabul etmektedir.
- Akreditasyon, devletin kalite beklentilerinin (standartlarının) ötesinde kurulmuş veya akredite edilen kurumlar ve programlarla karşılanan devlet güvencesini sağlamaktadır.
- Akreditasyon, harici bir komisyonun sorumluluğundadır.
- Öğretim elemanlarının katılımı geçerli bir akreditasyon için önemlidir.
- Akreditasyon genellikle 5-10 yıl süren periyodik temeller üzerine kurulmuştur. Daha kısa bir döngü ciddi problemler söz konusu olduğunda kullanılmaktadır.
CHEA (Yükseköğrenim Akreditasyon Kurulu, The Council for Higher Education Accreditation), Amerika'da yükseköğrenim düzeyinde akreditasyonun faydalarını arttırmak için çeşitli sorumluluklar üslenen bir danışma kuruludur. CHEA, tek bir kurumu veya akademik programı akredite etmez, akreditasyon ortaklıklarını yeniden gözden geçirme sürecinde kabul etmektedir. CHEA'nın kabul edişi sürecin güvenirliğini destekler, akreditasyon ortaklıkları diğer ortaklıklar tarafından değerlendirilir. CHEA tarafından tanınmak, devlete ait olmayan gönüllü akreditasyon geleneğini devam ettirmektedir.
Kaynak:
Chronicle Vol 1 No 2: What is accreditatiom? (February 1998) http://www.chea.org/chronicle/Vol1/no2/index.html
Serpil Koçdar Ders Notları Anadolu Üniversitesi Uzaktan Eğitim Anabilim Dalı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder